Dnia 10 lutego 2013 r. dokonano oględzin pozostałości szubienicy w Trzebielu, pow. Żary. Losy tego obiektu były już opisywane w 2008 r. na łamach „Pomników Dawnego Prawa” przez Daniela Wojtuckiego i Marcina Paternogę (z. 4, s. 10-15). Przypomnijmy, że zabytek ten stanowi problem natury konserwatorskiej. Pod koniec XIX w. w pozostałościach szubienicznej cembrowiny zasadzona została lipa, która obecnie stanowi pomnik przyrody. Zarówno mury szubienicy jak i lipa są zabytkami chronionymi prawem. Jednak od lat trwa postępująca destrukcja pozostałości konstrukcji przez rosnące drzewo. Część fundamentów pochodząca przypuszczalnie z XVI w. rozpadła się i osunęła z wyniesienia, na którym wystawiono obiekt. Ubytek fundamentu ujawnił nawarstwienia zawierające zabytkowy materiał zlokalizowane we wnętrzu cembrowiny. Już w 2008 r. przy reliktach odnaleziono szczątki ludzkie. O tym, że destrukcja nawarstwień ciągle się posuwa świadczy niedawna wizyta. W odsłoniętej próchnicy, częściowo rozsypanej na stoku wyniesienia, odnaleziono kilku centymetrowej długości fragmenty ludzkich kości. Prawdopodobnie jeden z nich jest fragmentem kości długiej kończyny górnej. W tym samym kontekście wystąpił fragment ceramiki datowanej na XIX w. Możliwe, że tak jak w przypadku Kamiennej Góry, także opisywane miejsce straceń mogło służyć jako doraźne wysypisko śmieci w czasach, kiedy zaniechano stosowania kar śmierci w formie publicznych widowisk przy szubienicy. Stan fundamentów jest fatalny. Należałoby wypracować koncepcję ich zabezpieczenia. Postępujące niszczenie nawarstwień zabytkowych wymaga natomiast pilnej interwencji archeologicznej. Do jej podstawowych celów powinno należeć wykonanie odpowiedniej dokumentacji rysunkowej i opisowej w dalszej kolejności badania wykopaliskowe.
Nadesłał: Paweł Duma